Татарстан Республикасы территориясендә урманнарның югары һәм гадәттән тыш янгын куркынычы турында давыл кисәтүе

Хөрмәтле гражданнар! «Татарстан Республикасы Гидрометеорология һәм әйләнә-тирә мохит мониторингы идарәсе» ФДБУдан:

Давыл кисәтүе урманнарның янгын куркынычлыгы турында

Татарстан Республикасы территориясендә

2024 елның 2 июленнән 8 июленә кадәр Татарстан Республикасы территориясендә урыннарда урманнарның янгын куркынычы югары булыр дип көтелә (4 класс).

 Татарстан Республикасы территориясендә урманнарның янгын куркынычы фаразы

2024 елның 2 июле көтелә:

- ТР өстенлек итүче территориясендә урманнар буенча 3 класс; 

- 4 класс (ВПО) түбәндәге районнарда: Арча, Балтач, Саба, Әтнә, Кукмара, Теләче, Чүпрәле, Буа. 

Россия гадәттән тыш хәлләр министрлыгының Татарстан Республикасы буенча Баш идарәсе халыкка:

Янгынның косвенный билгеләре: утның тотрыклы исе, томанлы төтен, кошларның, хайваннарның, бөҗәкләрнең тынычсыз тәртибе, аларның бер якка миграциясе, горизонтта Төнге таң.

Урман утын ничек сүндерәләр? Янгын кырыен яфраклы агач ботаклары белән каплау; янгын кырыен йомшак туфрак белән ыргыту һәм ут хәрәкәте юлында Җир полосалары, киң канаулар төзү юлы белән/

Ут торак пунктка якынлашса, нәрсә эшләргә? Кешеләрне, беренче чиратта балаларны, хатын-кызларны һәм картларны эвакуацияләргә кирәк. Кешеләрне ут таралуга перпендикуляр юнәлештә чыгарырга яки чыгарырга кирәк. Бары тик юллар буенча, шулай ук елгалар һәм инешләр буйлап, ә кайвакыт су буйлап гына хәрәкәт итәргә кирәк. Көчле төтен булганда авыз һәм борынны дымлы мамык-марле бинт, сөлге, кием өлеше белән капларга кирәк. Үзең белән Документлар, акча, бик кирәкле әйберләр алырга. Шәхси әйберләрне таш корылмаларда янган конструкцияләрсез яки туфрак белән күмелгән чокырда саклап калырга мөмкин.

Эвакуацияләнә алмаган очракта (торак пунктларда күпләп янгыннар) герметизацияләнгән таш биналарда, Гражданнар оборонасы сыену урыннарында яки зур ачык мәйданнарда, стадионнарда һ. б. яшеренеп, көтәргә генә кала.

Урманда янгын чыккач, паникага бирелмәгез. Башта мохитне тиз анализлагыз. Рельефның югары ноктасына күтәрелергә яки биек агачка менәргә, янгын чыганагы урнашкан урынны табарга, ут таралу юнәлешен һәм тизлеген билгеләргә, сулык, сазлык, урман читендәге урыннарны, торак пунктларны күрергә кирәк.

Әгәр юл киселгән булса, янгыннан саклану өчен утрауларда, ярларда, сазлыкта, кыя түбәләрендә һ.б. урыннарны агачлардан ераграк сайлагыз - алар янгында, тамырлары янганда, тавышсыз егылырга мөмкин. Ут якынлашканда киемнәрегезне мул итеп суга батырыгыз, суга ятыгыз, әмма камыш янында түгел. Ярлы суда башыгыз белән йокы капчыгына төрегез, аны һәм киемегезне су белән дымлагыз. Учакка эләккәч, вакыт-вакыт әйләнегез, кипкән киемнәрне юыгыз, йөзегезне күп катламлы бинт белән саклагыз, аны даими рәвештә юып торган марлидан яхшырак. Учакка эләккәндә, барлык нейлон, капрон һәм башка эремәле киемнәрне салыгыз, ягулык һәм тиз янучы җиһазлардан котылыгыз.

Әгәр сез урманда кечкенә янгынга тап булсагыз, аны туктату өчен кичекмәстән чаралар күрергә һәм бер үк вакытта, мөмкин булса, кемнедер якындагы торак пунктка яки урманчылыкка ярдәм сорап җибәрергә кирәк.

Урман янгыннары вакытында үзеңне ничек тотарга

Урманда янгын еш кына кеше гаебе белән барлыкка килә – ул ут белән саксыз эш итү, сүнмәгән учак, ташланган спичка яки тәмәке, балалар шаяртуы. Кайвакыт янгынның сәбәбе яшен булырга мөмкин, ләкин мондый очраклар бик сирәк. Әгәр дә сез урманда ут стихиясе белән очрашырга тиеш булсагыз, нәрсә белергә кирәк? Урман янгыннарына ничек юл куймаска? Янгын чыккан булса, нәрсә эшләргә?

Урманда янгынны булдырмаска ничек тырышырга

Беренчесе-ял итәргә яки походка әзерләнү. Үзең белән чиләк, балта һәм көрәк алырга киңәш ителә. Әгәр дә Сез биш яки аннан да күбрәк кеше белән барырга теләсәгез, бу әйбәт әйбер. Әгәр дә сәяхәт ялгыз булса? Ялгыз Турист үзен чиләкләр һәм балталар белән артык йөкләмәячәк. Ялгыз поход өчен (янгын чыгу ихтималы аркасында гына түгел) капкачлы җыештырылган сапер көрәк сатып алырга һәм аның кырыйларын үткенләргә киңәш ителә. Шулай итеп ул сезгә көрәк һәм балта булып хезмәт итәчәк.

Икенчесе-урманда учак ягу вакытында барлык саклык чараларын бик төгәл үтәргә кирәк. Мондый чараларга ут белән бәйле булган һәрнәрсә керә. Утны агачлар астында, бигрәк тә түбәнге ботаклары аз биеклектә булган агачлар астында, үстереп булмый. Коры үлән күп булган яки коры агач төпләре якын урнашкан урыннарда учак ягарга ярамый. Учак өчен урынны алдан әзерләргә яки иске учакны кулланырга тырышырга кирәк.

Тукталыш вакытында

Алтын кагыйдә беренче-утны беркайчан да караусыз калдырырга ярамый! Запас өчен әзерләнгән ягулыкны янган учактан өч–биш метр ераклыкта тотыгыз. Әгәр дә махсус ихтыяҗ таләп итмәсә, бик югары ут кабызмагыз (мәсәлән, сигнал утын). Бигрәк тә җилле вакытта учакның мөмкин кадәр азрак очкыннар бирүен күзәтегез. Ут кабызганда, җил булганда, аның көчен һәм юнәлешен исәпкә алыгыз, чөнки очып киткән очкыннар үләнне яки агач яфракларын яндырырга мөмкин. Коры яфраклы ботакларны ягулык итеп кулланмаска тырышыгыз (порох кебек яна), чөнки учактан очкыннар гына түгел, ә бөтен янып торган яфраклар таралачак. Якында сулык булса, су туплагыз, һәм сезнең тиешле контейнерыгыз бар.

Парковкадан чыкканда, учакны җентекләп сүндерергә, су белән тутырырга һәм туфрак белән күмеп куярга кирәк. Әгәр дә тиресне алып куйсалар, утынны тирес кисәкләре белән каплагыз. Ахыр чиктә, учакның сүнгәненә һәм сезнең китүегездән соң берникадәр вакыт узгач та янмавына инаныгыз. Үзегезгә тәртип калдырыгыз, һәм, әйтелгәнчә, яхшы юлга.

Урман янгыннары белән очрашканда нәрсә эшләргә

Әгәр дә сез башланган янгынны тапсагыз-мәсәлән, кемдер ташлаган ут янында кечкенә үлән яисә янып торган урман түшәме кебек, аны үзегез сүндерергә тырышыгыз. Кайвакыт ялкынны таптау гына җитә (хәер, көтәргә һәм үләннең яки түшәмнең чыннан да янып бетмәвенә инанырга кирәк, югыйсә ут яңадан барлыкка килергә мөмкин).

Булган хәлне дөрес бәяләргә тырышыгыз. Конкрет шартлардан чыгып, сез үзегез янгынны сүндерерсезме, әллә сезгә ярдәм кирәкме икәнен хәл итегез. Көчегезне арттырмагыз. Әгәр дә сез янгынны күрсәгез, аны сүндерергә тырыштыгыз, ләкин бернәрсә дә килеп чыкмады, ә ул көчлерәк кенә янды, Бәлагә эләкмәс өчен, вакытында еракка китәргә кирәк.

Махсус хезмәтләргә тизрәк хәбәр итү мөмкинлеген табу оптималь булачак. Мондый хезмәтләр МЧС (телефон 01), ЕДДС (телефон 112), егерь, урманчылар булырга мөмкин. Төркемләп йөргәндә төркем әгъзаларының берсеннән авыр җиһазлар алырга һәм аны якындагы торак пунктка яки автомобиль трассасына ярдәм сорап җибәрергә кирәк. Төркемнең калган әгъзаларына маршруттан төшү һәм янгын урыныннан китү яхшырак. Бер-берегезне күздән теркындырмагыз.

Кинәт үзгәрүләрне (җил тизлеге һәм юнәлеше үзгәрүләрен) исәпкә алыгыз. «Янгын белән тизлектә ярышмыйча» китәргә тырышыгыз, ягъни җилгә каршы яки җил юнәлешенә таба, өстенлек белән битләү буенча түбәнгә, ут өчен ышанычлы киртәләр (минераль туфрак һәм елганың киң полосалары) артына китегез. Еш кына бердәнбер куркынычсыз зона-янган участоклар, әгәр алар торфлы булмаса.

Утның җил буенча да (тизрәк) һәм аңа каршы да (авыррак) алга баруын, ә тау битеннән түбәнгә караганда күпкә тизрәк күтәрелүен исәпкә алыгыз.

Көндәлек янгын режимын истә тотыгыз. Еш кына яндыру чык кипкәннән соң иртән башлана (иртәнге 9-10 сәгать тирәсендә) һәм кичке чык төшү белән туктатыла (кичке 20-21 сәгать). Төнлә янгын йоклый. Иң нык янгын гамәлдә була һәм тиз тарала шул полуденное вакытта – 13 сәгатьтән 17 сәгатькә Алдында выпадением яңгыр горение янгын кич көчәя. Бик коры, эссе һава торышы булганда (5-нче класс) янгыннар төнлә дә тарала, гәрчә, кагыйдә буларак, төнге вакытта түбән һәм түшәм формасында гына була.

Янгын учагы кечкенә булса

Әгәр дә сез янгынны вакытында күрсәгез һәм янгынның кечкенә мәйданы булса, сез аны үзегез локальләштерергә һәм сүндерергә карар итә аласыз. Сулык янында утны су белән тутырыгыз, ялкынны дымлы матдә белән бәреп төшерергә мөмкин. Янган үләнне сынган ботаклардан ясалган «веник» ярдәмендә сүндерергә мөмкин. Шул ук вакытта төп ут ягына тайгак хәрәкәтләр белән һөҗүм итәргә кирәк. "Веник" ны һәр берничә сугудан соң кулларда әйләндерергә кирәк, ул үзе янмасын өчен, ә аның җылытылган ягы бераз суынырга өлгерсен өчен.

Сак булыгыз, торф яна

Бу күренеш бик куркыныч һәм бик куркыныч. Ачы төтен күзләргә бәрелә, сулыш алу бик авыр. Төтен һәм ут сезнең артта калсын өчен, афәт зонасыннан җил юнәлешендә китәргә кирәк. Аяк астындагы кайнар Җир бер генә нәрсәне аңлата: сез зур куркыныч астында. Вакытында горения торфка ут еш китә җир астына, анда выжигает тулы бер участоклары, образуя пустоты. Мондый тәмугка төшү җиңелрәк, нәтиҗәләре гадәттә аяныч. Мондый шартларда хәрәкәт иткәндә, юлны озын шестерня белән тоеп алыгыз. Бу сазлык буйлап йөргән кебек булачак.

Онытмагыз, янган торфның температурасы 600 градус тирәсе, һәм чыгу бик авыр булырга мөмкин.

Янгын зонасыннан чыккач

Янгын зонасыннан чыккач, мөмкин кадәр кыска вакыт эчендә бәла турында хәбәр итәргә кирәк. Борчылу хәбәрен тапшырганда, билгеле янгын координаталары, аны күргән вакыт һәм килеп чыгу сәбәбе турында сөйләгез (хәтта бу сәбәп үзегез булса да).

Һәркем нәрсә эшли ала

Табигый территориядә ут белән бик сак булыгыз. Сезнең тәртипсезлегегез зур проблемалар тудырмасын өчен, түбәндәге кагыйдәләрне үтәгез:

- кырларда һәм болыннарда коры үләннәрне беркайчан да яндырмагыз. Әгәр дә сез башкаларның моны ничек эшләвен күрсәгез, аларны туктатырга һәм үләннәрнең бик куркыныч булуын аңлатырга тырышыгыз;

- беркайчан да коры урманда яки торфлы урында ут кабызмагыз. Беренчедән, учакның минераль туфракта (күл яки балчык) урнашуына инаныгыз. Ут кабызганчы, уттан урман түшәмен һәм аның тирәсен бер метр радиуста кырыгыз;

- китәр алдыннан учакны Яхшы тутырыгыз. Шуннан соң көлне казыгыз һәм аның астында янып торган күмер сакланмаганлыгына инаныгыз, әгәр сакланып калган булса, тагын бер тапкыр тутырыгыз. Төтен яки пар чыкканчы, коелган учактан китмәгез. Утны нәрсә белән тутырырга, алдан кайгыртыгыз;

- беркайчан да сүндерелмәгән спичкалар яки тәмәке ташламагыз, урманда төрле пиротехник әйберләр кулланмагыз: петардалар, бенгал утлары, шәмнәр һ. б. (Яңа ел алдыннан, барысы да калын кар белән капланган вакытта гына);

- урманга автомобильләр һәм бигрәк тә мотоцикллар белән кермәгез. Тавышны сүндерүче очкыннар янгын чыгарырга мөмкин, бигрәк тә лишайник белән капланган коры урманда;

- дусларыгызга һәм танышларыгызга аларның саксызлыгы янгыннар китереп чыгарырга мөмкин икәнен аңлатырга тырышыгыз.

Профилактик чаралар (башкача әйткәндә саклык) урман янгыннары белән көрәшүнең иң нәтиҗәле ысулы. Бу дөньяның күп илләрендәге тәҗрибә белән расланган.

Һәркайсы бәла – каза очрагында сез һәрвакыт бердәм ашыгыч хезмәтләр чакыру номерына мөрәҗәгать итә аласыз «112». Шалтыратулар тәүлек әйләнәсе һәм шәһәр һәм кәрәзле телефоннардан бушлай кабул ителә.

Чыганак: Саба муниципаль районы