Хуш киләсез, санкцияләр – 2

Дөрес, Россия Хөкүмәте җитәкчесе Дмитрий Медведев зыян күргән олигархларга ярдәм ителәчәге турында белдерде инде. Хөкүмәтнең үз акчасы юк, бары тик салым түләүчеләрне игәүләп җыел­ган акча гына бар икәнен искә төшерсәк, Мәскәүнең тагын бер тапкыр безнең җил­кә­ләрне каезларга җые­нуын аңлау кыен түгел. Санк­ция­ләрдән бигрәк тә алюминий магнаты, "Русал" акция­ләрен үз кулында тотучы Дерипаска зыян күрде: санаулы сәгать­ләр эчендә алюминий кәгазь­ләре ике тапкыр очсызланды. Ул гына да түгел, халыкара трей­­дер­ларның рус алюминиен сатып алудан баш тартырга җые­нуы турында хә­бәрләр килеп иреште. Монысы куык тише­лүгә караганда да куркынычрак нәрсә: бөтен дөньяда җитеште­релгән алю­минийның 7 процентын базарга чыгара торган компания эштән туктаса, базарда бу төсле металлга бәяләр үсәчәк, әмма Россия металлурглары югары бәя­ләр фонында суган суы суырачак. Бер "Русал" гына түгел, банклар һәм башка компанияләр дә йөзләгән миллиард сум акча югалта хәзерге мәлдә. Әле җитмәсә, Вашингтон Сүриядәге химик һөҗүм уңаеннан яңа санк­цияләр әзерләнүе турында хәбәр итә. Кемнең касыгына кайсы яктан нинди очлы әй­бер белән төртәселәре тө­гәл мәгълүм түгел. Россиянең финанс карынында нинди ачлык башланачагын беркем дә тулысынча күз алдына китерә алмый. Аналитик­ларның берсе авызыннан да юатулы сүзләр чыкмый әле­гә. Акция­ләр белән бергә рус сумы да кара тишеккә оча. Матрас астында доллар яшерүчеләр сөенә, рубльгә ышаныч баг­лаучылар яңа финанс паникасы башлануга банкларга ябырылырга дип, старт сызыгына аякларын терәргә әзер­ләнә.

Биржалар исә өмет­сез­лек­кә бирелү ягында. Кичә хәтта Мәскәү биржасы эленеп калды, брокерларга акция бәя­ләрен күрсәтүче элек­трон таблицалар "катты". "Безнең Трамп" Россиягә явыз Обама күрсәтмәгән «игелекләр» күрсәтә: иртәгә кайсы компания санкцияләр сандалына салыначак икәнен беркем дә белми. Хә­терлик: ел башында янкилар санкция исемлеген игълан иткәч, россияле элита аны «Кремльнең телефон белешмәсе» дип көлгән иде. Менә шул белешмәдәге олигархлар барысы бергә дер калтырый бү­ген. «Кремль доклады» берьюлы бары­сының да кытыгына тия, тик берәүнең дә көләсе килми. Элмәк акрын бууы белән куркыныч, билгесезлек газабы эчтән ки­мерә.

Вашингтон исә «Кремль доклады» белән олигархларга һәм сәяси элитага ел башында шундый сигнал биргән иде: Владимир Владимировичны Кремльдән чыгарырга. Хөрмәтләп лаеклы ялга озатсалар да, рөхсәт ителә, кырысрак башка ысулны сайласалар да, океан артындагылар каршы килмәячәк. Тик россияле эли­таның һәм финанс капчыкларының кискен хәрә­кәтләр ясарга көче җитмәде. Олигархлар үзләрен кияүгә чыкмый гына балага узган кыз кебек тотты: бәлки, үзеннән-үзе шиңәр әле, дип юандылар.

Кремльнең үзендә дә хәлнең җит­дилеген аңламадылар, хәзер дә аңлама­ганга салышалар. Чынлыкта эшләр харап: ил корабы зур тизлектә таш кыяга якыная, капитан исә пассажирларны мультфильм­нар күрсәтеп мавыктырып котылмакчы була.

Вакыйгаларның шундый үсешен без үткән елның август башында ук фаразлаган идек. Без яздык: "...санкцияләр үзләре генә артык куркыныч түгел, Мәскәүнең аларга җавабы куркыныч".

Җавап үз аягыңа үзең ату стилендә булачак һәм инде булып ята, шуннан соң инде болай да ярым шуышып яшәгән "бөек держава"ның һәм бөек халыкның аянычлы хәлдә каласын алдан күрмәс өчен тома сукыр булырга кирәк. Бу уңайдан ватандашларны "котларга" була: хәлләр авыр һәм тагын да авыраячак». Безнең шушы фаразны хәзер рус аналитиклры сүзгә сүз кабатлый. Мәскәү гел үз карынына үзе хәнҗәр кадау белән мавыга бүген, үз җәрәхәтенә үзе тоз сала. Хәлне төзәтү турында уйлап та караучы юк.

Газета хәбәрчесе бу юлларны язганда, әле биржалар ачылмаган, шуңа күрә агымдагы ситуацияне билгеләп булмый. Бер­никадәр вакытлыча уңайлану да булырга мөмкин, кискен түбән сикерү дә дәвам итә ала. Әмма бер нәрсә ачык: Россияне ка­бер­гә тыгачак тетрәнү башланды инде.
Рәшит Фәтхрахманов

("Ватаным Татарстан", /№ 51, 11.04.2018/)

Фото: http://getyourxbacknow.com